Rzym jest przesycony ogromną ilością zabytków, z których każdy jest wart zobaczenia. Niemal na każdym kroku można natknąć się na zabytkowe budowle z różnych okresów historycznych. Jednym z ciekawszych obiektów z czasów starożytnych są Termy Dioklecjana. Choć zachowały się jedynie we fragmentach, pozwalają zgłębić zwyczaje mieszkańców Imperium Rzymskiego, a także rozwiązania technologiczne, jakimi wówczas dysponowali.
Historia Term Dioklecjana
Ten ogromny kompleks budynków powstał w zaledwie 8 lat. Jego budowę rozpoczęto w 298 roku, za sprawą cesarza Maksymiliana. W tym celu wyburzono wiele istniejących budynków, gdyż potrzebny obszar wynosił aż 12 hektarów. Budynek ten wzorowano na Termach Trajana (których fragmenty również można obejrzeć w Rzymie).
Niestety już w VI wieku termy zaczęły popadać w ruinę, gdyż w wyniku toczących się wojen przerwana została ciągłość akweduktów doprowadzających wodę do miasta. Jednak aż do XVI wieku w dobrym stanie zachowały się ruiny całego kompleksu świadczące o jego dawnej świetności. Później papież Pius IV przekazał budynek zakonowi kartuzów, którzy zbudowali tam bazylikę Matki Bożej Anielskiej, zaprojektowaną przez Michała Anioła. Z czasem zabudowa klasztorna i miejska pochłaniała kolejne części ruin. Na szczęście na początku XX wieku zabezpieczono zachowane fragmenty term i udostępniono je zwiedzającym.
Jak funkcjonowały termy?
Termy był prawdziwym cudem ówczesnej inżynierii. Woda doprowadzana była za pomocą akweduktów, następnie system ogrzewania ciepłym powietrzem podgrzewał ją do odpowiedniej temperatury. Działo się to dzięki piecom umieszczonym w pomieszczeniach pod posadzkami, które były obsługiwane przez niewolników. W niektórych miejscach podłogi były tak gorące, że trzeba było chodzić w specjalnych drewnianych chodakach, aby się nie poparzyć.
Na Termy Dioklecjana składał się kompleks pomieszczeń pełniących różnorakie funkcje:
- apodyterium — szatnia,
- palestrae — miejsce do ćwiczeń fizycznych, np. zapasów,
- laconica isudatoria — sauny sucha i mokra, w których dobrze było wypocić się po treningu,
- calidarium — basen z gorącą wodą, w której można było zmyć brud i pot,
- tepidarium — basen z letnią wodą, było to najbardziej oblegane pomieszczenie w termach,
- frigidarium — basen z zimną wodą,
- natatio — basen na zewnątrz.
Termy — ważne miejsce na kulturalnej mapie starożytnego Rzymu
Łaźnie były niezwykle istotne dla Rzymian. Stanowiły codziennie miejsce nie tylko spotkań towarzyskich, ale też robienia interesów, spacerów, relaksu, ćwiczeń fizycznych, zabiegów kosmetycznych, a nawet spotkań z kurtyzanami. Jednorazowo w Termach Dioklecjana mogło pomieścić się nawet trzy tysiące osób, więc można sobie wyobrazić gwar i hałas, jaki musiał tam panować. Odbywały się tam uczty, łaźnie były też wyposażone w bibliotekę i miejsce do gry w kości, w związku z czym naprawdę każdy mógł tam komfortowo spędzić czas.
Termy Dioklecjana są symbolem hedonistycznego podejścia do życia starożytnych Rzymian. Nieco w kontrze do tej historii stoi fakt, że wybudowano tam bazylikę, którą zresztą można do dzisiaj zwiedzać. Wędrując jednak po jej wnętrzu, warto pamiętać o bogatej przeszłości tego miejsca.
