Położone w samym centrum miasta Forum Romanum, od zawsze stanowiło serce Republiki. Określane także jako Forum Magnum przez prawie 1000 lat służyło mieszkańcom miasta, jako plac targowy, centrum religijne oraz miejsce podejmowania najważniejszych decyzji politycznych.
Niestety jednak nie zawsze tak było – wraz z upadkiem Imperium Rzymskiego Forum zaczęło popadać w ruinę. Odrestaurowane po wielu wiekach zapomnienia, dziś ponownie zachwyca odwiedzających je ludzi.
Forum Romanum – od bagna po centrum miasta
Choć obecnie o Forum Romanum słyszał prawie każdy, mało kto jednak wie, że powstało ono na… bagnach! Plac, na którym obecnie się ono znajduje, dawniej był on jedynie bagnistą doliną położoną pomiędzy najważniejszymi wzgórzami miasta – Palatynem, Kapitolem oraz Wzgórzem Welijskim. Pierwotnie dolina ta służyła również jako miejsce pochówku miejscowej ludności.
Pierwsze prace nad osuszeniem terenu podjął w VII–VI w. p.n.e. król Rzymu – Tarkwiniusz Stary. To właśnie za jego panowania powstała tam Cloaca Maxima, czyli pierwsza rzymska kanalizacja. Mijały wieki, a kolejni władcy zabudowywali Forum swoimi budowlami. Z biegiem czasu miejsce to stało się więc tętniącym życiem sercem miasta, gdzie oddawano część bogom, cesarzom oraz podejmowano najważniejsze decyzje o losach całego Imperium.
Lata największej chwały Forum przypadają na czasy Juliusza Cezara i Oktawiana Augusta, którzy sukcesywnie je rozbudowywali. Niestety jednak w efekcie wielu pożarów i rabieży barbarzyńców, wkrótce po upadku Rzymu zostało ono zapomniane…
Forum Romanum – pastwiska i kamieniołom
Zdaniem wielu historyków początkiem końca Forum Romanum był pożar, który w 283 r. pochłonął znaczną część budynków. Podejmowane przez kolejnych władców Imperium próby odbudowy Forum niestety nie przynosiły oczekiwanych efektów. Ostatecznie w 410 r. po napaści Wizygotów miejsce to zostało całkowicie zdewastowane.
W 851 r. sytuację pogorszyło trzęsienie ziemi w efekcie, którego pozapadały się położone na Forum budowle. I tak oto centrum życia politycznego stało się Campo Vaccino, czyli pastwiskiem dla krów. Pozapadane budowle stały się natomiast miejscem pozyskiwania kamienia – co trwało do XIX w. Największych zniszczeń Forum Romanum doznało jednak u końca XVI w., kiedy to decyzją ówczesnego papieża rozebrano dwie świątynie: Saturna oraz Kastora i Polluksa. Nie pomogły nawet protesty samego Michała Anioła, który próbował temu zapobiec…
Forum Romanum – wielki powrót
Współczesny wygląd Forum Romanum zawdzięczamy napoleońskiemu prefektowi miasta, który w XIX w. rozpoczął żmudne prace nad odbudowaniem dawnego Forum Romanum. Rozpoczęte w 1803 r. wykopaliska prowadzone są na Forum do dzisiaj! To właśnie dzięki nim możemy zobaczyć budowle znajdujące się na Forum – i to w stanie sprzed zniszczeń, jakie nastały wraz z upadkiem Starożytności. Na odwiedzających to miejsce czekają atrakcje takie jak:
- Łuki triumfalne – należące do Tyberiusza (I w.), Augusta (I w.), Tytusa (I w.) i Septymiusza Sewera (III w.);
- Świątynie – w tym: Westy (VII w. p.n.e.), Kastora i Polluksa (V w. p.n.e.), Świątynia Zgody (IV w. p.n.e.), Cezara (I w. p.n.e.), Saturna (I w. p.n.e.), Wespazjana (I w.), Antonina i Faustyny (II w.); Wenus i Romy powstała (II w.) oraz Świątynię Romulusa (IV w.);
- Bazyliki – Aemilia (I w. p.n.e), Julia (II w. p.n.e.) oraz Maksencjusza (IV w.).
Na tym jednak jeszcze nie koniec atrakcji. Na odwiedzających Forum Romanum czekają również pozostałości Via Sacra (Święta Droga), Milliarium Aureum (Złoty Kamień Milowy), Umbilicus Urbis Romae („pępek Rzymu”), Lapis Niger (Czarny Kamień) oraz wiele innych pomniejszych ołtarzy, pomników itp.
