Węgierska Górka to niewielka miejscowość w województwie śląskim położona na południe od Żywca na zboczach Beskidu Śląskiego i Beskidu Żywieckiego. Malowniczo przepływa przez nią rzeka Soła. Piękne widoki gór i pagórków oraz liczne atrakcje, co roku przyciągają licznych turystów spragnionych odpoczynku od codzienności. Przez Węgierską Górkę przebiega Główny Szlak Beskidzki. Miejscowość przez wielu nazywana jest również Westerplatte Południa. Nazwę tę zawdzięcza wydarzeniom, które rozegrały się tam w pierwszych dniach września 1939 roku.
Droga do celu
Klasycznie wybierając się w te rejony wybieramy drogę przez Czechy, po pierwsze omijamy remonty, które ciągle są prowadzone na tej trasie w Polsce, a po drugie nic nie dorówna Czeskim widoczkom w przydrożnych mieścinkach 🙂
Historia górskiego miasteczka
Wtedy to niewielki oddział polskich żołnierzy stanął do walki z wojskami hitlerowskimi. Z pozytywnym skutkiem udało mu się odeprzeć atak nieprzyjaciela i doprowadzić do spowolnienia przemarszu Dywizji Wermachtu. Tym bardziej należy uznać to za niezwykłe osiągnięcie, gdyż przewaga wojsk niemieckich nad polskimi (18000 do 1500) była miażdżąca. W ramach walk na Węgierskiej Górce życie straciło około 200 Niemców a 300 zostało rannych. Dla porównania Polaków zaledwie 11.
Z pewnością dużą pomocą w walce z wrogiem okazał się system fortyfikacyjny zbudowany na przełomie lipca i sierpnia 1939 roku. Do jego powstania przyczyniło się zajęcie przez Hitlera Czechosłowacji. Wywołało to strach i obawę. Zdecydowano wówczas o konieczności zapewnienia obrony terenów znajdujących się przy południowej granicy kraju.
Okolice Węgierskiej Górki ze względu na swoje górzyste położenie wydawały się najlepszym miejscem, aby zbudować system fortyfikacyjny właśnie tutaj. Początkowo miało to być 21 fortów obronnych jednak ostatecznie powstało 5 noszących nazwy: Waligóra, Wąwóz, Włóczęga, Wędrowiec i Wyrwidąb. Bunkry znajdujące się w pobliżu Węgierskiej Górki stanowią część czerwonego szlaku turystycznego, który prowadzi od centrum miasta.
O Forcie Wędrowiec w Węgierskiej Górce
Fort Wędrowiec to zbudowany z żelbetonu schron, służący do obrony. W skład Fortu wchodziły dwa wyjścia, dwie wyrzutnie rakiet oświetlających, zrzutnie granatów, strzelnicę obrony wejścia oraz urządzenia do sygnalizacji optycznej. Urządzenia wentylacyjne oraz agregat prądotwórczy i reflektory nie zostały zabudowane. Wyposażony był w ciężkie karabiny maszynowe. Jednak jego wyposażenie pozostawiało wiele do życzenia. Z powodu małej ilości czasu forty nie zostały całkowicie wyposażone w sprzęt obronny. To ostatecznie przyczyniło się do kapitulacji późnym popołudniem 3 września 1939 roku.
Spośród wszystkich walk toczących się na Węgierskiej Górce to właśnie Wędrowiec uległ siłom niemieckim jako ostatni. W forcie Wędrowiec swoją siedzibę miał dowódca Kpt. Tadeusz Semik. W skład obrońców bunkra wchodziło: 3 podoficerów i 15 szeregowców, co razem daje 20 żołnierzy. W ramach walk swoje życie straciło zaledwie 5 żołnierzy. Dzięki temu, że fort niewiele ucierpiał w ramach działań wojennych dziś znajduje się w tym miejscu muzeum, które uznawane jest za pomnik pamięci narodowej.
Dla zwiedzających dostępne jest w sezonie letnim. Przed wejściem do środka wiszą dwie pamiątkowe tablice poświęcone żołnierzom oraz ludności cywilnej, którzy utracili swoje życie w wyniku działań wojennych. Pod tablicami umieszczono urnę, na której widnieje napis ziemia z miejsc chwały i męczeństwa narodu polskiego. Tuż przy ścieżce prowadzącej do środka bunkra ustawiono armaty oraz moździerze pozyskane od polskiej armii. Dla zwiedzających umożliwiono również możliwość nabycia pamiątek, które będą przypominać o pobycie w tym miejscu pamięci i czci osób walczących o wolność narodu. Obok bunkra powstał mały amfiteatr, który służy jako miejsce uroczystości o charakterze patriotycznym.
Wejście do bunkru
Wewnątrz schronu można zapoznać się z informacjami na temat działań wojennych prowadzonych na terenie Fortu Wędrowiec, czy też obejrzeć przedmioty pochodzące z czasów II wojny światowej. Są to m.in. militaria, fotografie udostępnione zwiedzającym przez Klub Miłośników Oręża Polskiego Lech, obowiązujące w tamtym okresie zaopatrzenie oficera i podoficera, środki medyczne oraz sprzęt ułatwiający żołnierzom komunikację. Wiele z pamiątek znajdujących się w muzeum stanowi pozostałość po ostatniej walce Armii Kraków, która odbyła się w dniach 22- 27 września 1939 roku pod Tomaszowem Lubelskim. Wszystkie muzealne eksponaty w swojej niezwykłej formie pozwalają zwiedzającym przenieść się w czasie i poczuć te emocje, które towarzyszyły polskim żołnierzom w pierwszych dniach września 1939 roku.
Obrona fortu przez Polskich Zołnierzy
Bohaterska obrona fortu Wędrowiec przez polskich żołnierzy we wrześniu 1939 roku pozostała na zawsze w pamięci i sercach mieszkańców Żywiecczyzny i chociaż nie jest aż tak bardzo znana, jak obrona Westerplatte, od której wzięła swoją potoczną nazwę, zasługuje na szacunek i wdzięczność mieszkańców nie tylko tych terenów, na których się rozegrała, ale także całego kraju. Historia ich odwagi i męstwa jest przekazywana z ust do ust kolejnym pokoleniom i po dzień dzisiejszy każdego roku organizowana jest rekonstrukcja tych wydarzeń mająca na celu upamiętnienie i podziękowanie za ich walkę w obronie ojczyzny. Nie jest istotne to, że ostatecznie nie udało im się zatrzymać niemieckiej inwazji na Polskę. Najważniejsze jest to, że walczyli. Walczyli do końca.
Czas na jedzonko
Jedzenie planujemy w naszej ulubionej knajpie na Równicy, nastawiamy nawigację i wpadamy na trasę. Po drodze jednak mijamy ciekawą knajpkę „U zbója” w Istebnej. Postanawiamy się zatrzymać i przetestować nowe miejsce.
Jedzenie smaczne, ale nie powala nas na kolana. Warto było sprawdzić ale nie wrócimy już drugi raz to miejsce.
Powrót do domu
Wracając do domu decydujemy się na powrót przez Polskę. Po pierwsze chcieliśmy zobaczyć jak idzie z remontem drogi w Wiśle … i nic się nie zmieniło nadal wszystko rozkopane i droga w drugą stronę jest na prawdę czasochłonna. My na szczęście wyjeżdżamy z Wisły więc wpadamy w tylko jeden korek który udaje nam się lekko ominąć między samochodami 🙂
